Wielkanoc to jedno z najważniejszych świąt w Polsce, które ma swoje tradycje i zwyczaje.
Ponieważ Wielkanoc jest wielkim świętem ruchomym, ale obchodzonym zawsze wiosną, przygotowania do tego dnia poświęcone były porządkowaniu otoczenia. Jednocześnie osoby religijne dbają także o czystość duchową – służy temu post. Ten tydzień nazywany jest Wielkim Tygodniem, ponieważ symbolizuje ostatnie dni Chrystusa przed ukrzyżowaniem i zmartwychwstaniem.
Ciekawe zwyczaje wielkanocne dotyczą obrzędów religijnych. W Niedzielę Palmową, na tydzień przed Wielkanocą, większość z nas udaje się do kościoła, aby poświęcić „palemki” – bukiety gałązek wierzby ozdobione wiecznie zielonym bukszpanem i kwiatami. Tego typu ciekawe zwyczaje wielkanocne mają swoje korzenie w pradawnych wierzeniach. Gałęzie umieszcza się w domach, aby przyciągnąć szczęście do domu.
Malowanie jajek to jedna z głównych tradycji wielkanocnych w Polsce. Jest to pradawny zwyczaj, ponieważ jajko symbolizuje początek nowego życia. Tradycje wielkanocne w Polsce zależą od regionu. W Polsce występuje kilka odmian pisanek: kraszanki (pisanki malowane) – tradycyjne w północnej części Polski. Gotuje się je w kolorowym bulionie. Na pomalowanej warstwie wydrapuje się również wzór. Nalepianki są popularne w Małopolsce. Są to jajka ozdobione kolorowymi wycinankami z papieru. Oklejanki występują na terenie województwa mazowieckiego. Są to jajka puste w środku, pokryte wzorami i kolorową włóczką.
Tradycje wielkanocne w Polsce widać doskonale na przykładzie koszyka wielkanocnego. W koszykach wielkanocnych można zobaczyć nie tylko pisanki, ale także ważny symbol święta, czyli baranka. Wcześniej wytwarzano masło w kształcie jagniąt. Teraz jagnięta są pieczone z ciasta. W koszyku znajdują się także pisanki, pieczywo, niekiedy babka, kiełbasa, sól i chrzan. Ten zestaw produktów ma znaczenie symboliczne. Np. chleb oznacza dobrobyt i pomyślność, sól - prawdę i czystość, chrzan symbolizuje zdrowie i siłę.
W Niedzielę Wielkanocną członkowie rodziny gromadzą się przy stole, aby wspólnie rozpocząć świąteczne śniadanie. Wielkanocne tradycje i zwyczaje ludowe wymagają wcześniejszego odwiedzenia kościoła. Zgodnie z tradycją podczas świątecznego posiłku członkowie rodziny muszą spróbować wszystkich potraw znajdujących się na stole, a także tych, których nie można było zjeść w okresie Wielkiego Postu. Wielkanocne tradycje i zwyczaje ludowe jasno określają, co powinno znaleźć się na stole. Najczęściej jest to żurek, wędliny. Stół pełen jest jajek przyrządzanych na różne sposoby – gotowanych, faszerowanych, wędzonych oraz różnorodnych sałatek, zawsze obficie doprawionych majonezem. Gospodynie domowe przygotowują także domowe pasztety i szynkę. Na deser podaję się babeczki, mazurki, makowce, ciasteczka w kształcie królików i kurczaków... Wszystko to można jeść przez cały dzień w nieograniczonych ilościach. Na Wielkanoc najczęściej pije się białe i czerwone wino, a także różne domowe likiery i nalewki. Zanim wszyscy członkowie rodziny usiądą do jedzenia, należy podzielić się jajkiem.
W niektórych domach popularna jest zabawa w zająca wielkanocnego. Poszukiwanie czekoladowych jajek lub prezentów od Zajączka Wielkanocnego to wielkanocna zabawa, w której zawsze biorą udział dzieci, ale czasami także dorośli. Czekoladowe jajka są ukryte w całym domu lub ogrodzie. Uczestnicy zbierają znalezione w koszykach jajka, a im więcej takich prezentów, tym lepiej. Jest to tradycyjna wielkanocna zabawa, popularna w wielu krajach Zachodu, a zwyczaj ukrywania prezentów pochodzi z Niemiec.
Zwyczaj Śmigusa-Dingusa (zwanego także lanym poniedziałkiem – mokrym, podlewanym poniedziałkiem) ma wielowiekową tradycję. Przypada na następny dzień święta, tj. w Poniedziałek Wielkanocny i zwykle polega na oblewaniu się wodą. Śmigus Dyngus wpisuje się w te staropolskie zwyczaje wielkanocne, które obchodzi się w każdym regionie.
Dawno temu polewanie wodą stosowano głównie wobec zamężnych dziewcząt, gdyż wierzono, że wpłynie to na ich płodność. Dziś Śmigus-Dyngus wpisuje się w staropolskie zwyczaje wielkanocne i uważany jest za zabawę ludową i polewa się wodą każdego bez wyjątku, nawet zupełnie obcego człowieka. Zwyczaj ten jest szczególnie popularny wśród dzieci i młodzieży. Do polewania często używa się plastikowych pojemników (takich jak butelki z wodą) i czasami wiadra. Dzieciom kupuje się pistolety na wodę lub balony.
