Wielkanoc jest najstarszym i jednocześnie najważniejszym świętem chrześcijańskim. Święta wielkanocne obfitują w wiele tradycji i zwyczajów. Niektóre z nich już zanikły, wiele jest jednak takich, które kultywowane są do dzisiaj. Zwyczaje i tradycje wielkanocne są bardzo różne nie tylko różnych regionach naszego kraju, ale także na świecie. Niektóre ludowe tradycje wielkanocne w Polsce mimo że noszą inne nazwy wszędzie są takie same. Warto je sobie przypomnieć, ale jednocześnie poznać te na świecie.
Wielkanoc upamiętnia mękę i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Święta wielkanocne poprzedzone są Wielkim Postem, który zaczyna się w środę popielcową. Niedziela Palmowa, która poprzedza Niedzielę Zmartwychwstania rozpoczyna Wielki Tydzień. Ustanowiono ją na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy. Mieszkańcy witali wjeżdżającego na osiłku Jezusa machając gałązkami palmowymi. Wielkanoc jest świętem ruchomym wypadającym zawsze w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni księżyca. Najwcześniej święto może wypadać 25 marca, a najpóźniej 25 kwietnia.
Tradycje wielkanocne w Polsce w większości są bardzo stare, niektóre pochodzą aż z XIV wieku. Święcenie palm w Niedzielę Palmowa to zwyczaj, który jest znany i kultywowany w całej Polsce. Tradycyjna palma wielkanocna powinna być wykonana z wierzbowych gałązek. W tradycyjnej palmie znajdziemy także bukszpan albo barwinek. Dodatkiem do palmy są także suszone trawy i zboża oraz wykonane z bibuły kwiaty. Poświęconej palmie przypisywano magiczne właściwości. Miała za zadanie chronić domowników przed nieszczęściami. W niektórych rejonach kraju z jej gałązek wykonywano krzyżyk, który następnie wbijano w pierwszą zaoraną skibę. Zwyczaj ten po dziś dzień kultywowany jest na Opolszczyźnie. Również zwyczaj święcenia pokarmów w Wielką Sobotę utrzymał się do dzisiaj. Zawartość koszyczka w poszczególnych regionach kraju może trochę się różnić, są jednak pokarmy, które w każdym koszyczku ze święconką muszą się znaleźć. Są to:-jajka – symbol zmartwychwstania i nowego życia-sól – ma chronić przed zepsuciem;-chleb – jest symbolem ciała Chrystusa, ma zapewniać dobrobyt;-chrzan – w ludowej tradycji jest symbolem siły;-wędlina – ma zapewnić dostatek i sytość.
Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego to pierwszy dzień świąt wielkanocnych. Drugi dzień świąt to tak zwany lany poniedziałek. Polewanie się wodą to zwyczaj znany w całej Polsce.
Zwyczaje wielkanocne na świecie różnią się w zależności od kraju. Niektóre z nich mogą wydawać nam się bardzo dziwne. W Hiszpanii w okresie świąt wielkanocnych organizowane są procesje. Jedna z najbardziej widowiskowych odbywa się na ulicach Madrytu. W jej trakcie na ważącej ponad trzy tony platformie noszona jest XVIII-wieczna figura Chrystusa. Hiszpańskie tradycje wielkanocne mają w większości bardzo mroczny charakter, spora ich część ma korzenie sięgające jeszcze czasów średniowiecza. Obchody świąt wielkanocnych w Niemczech zaczynają się już w Wielki Piątek. U naszych zachodnich sąsiadów dzień ten jest wolny od pracy. W Niemczech obowiązkowym elementem wielkanocnych dekoracji jest zajączek. W drugi dzień świat Niemcy spotykają się z rodziną albo odwiedzają znajomych. Obdarowują się w tym dniu także drobnymi prezentami. Na ogół pakują je w tekturowe opakowania w kształcie jaj. Tradycje wielkanocne na świecie są zupełnie inne niż w Polsce.
Wiele zwyczajów wielkanocnych ma pogańskie korzenie, jednakże zostały one uświęcone przez kościół. Symbol religijny mają między innymi kolorowe jajka. Zwyczaj ozdabiania jaj znany był już w Mezopotamii, Persji, Egipcie i starożytnym Rzymie. Zajmowały one bardzo ważne miejsce także w wierzeniach Słowian, którzy z okazji Jarych Godów (czas przypadający na przesilenie wiosenne) obdarowywali się kolorowymi jajkami. Pogańskie korzenie ma także zwyczaj święcenia pokarmów w Wielką Sobotę. Wielu zwyczajom kościół początkowo się sprzeciwiał, z czasem jednak włączył je do obchodów wielkanocnych. Tak więc pogańskie korzenie Wielkanocy to prawda.
Nie wszystkie zwyczaje wielkanocne są powszechnie znane. Do tych mało znanych należy na przykład wieszanie Judasza. Jest to zwyczaj, którego korzenie sięgają pogańskiego zwyczaju topienia Marzanny. Zwyczaj ten zachowany został jedynie na Podkarpaciu. Mało znane tradycje wielkanocne to także obchodzony na Kujawach pogrzeb żuru i śledzia. Symboliczny pogrzeb urządzano im w Wielki Piątek.
